Bổ sung sắt và kẽm cho trẻ đạt hiệu quả tối ưu

Sắt và kẽm là hai khoáng chất đóng vai trò quan trọng đối với sự tăng trưởng cũng như sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay tỷ lệ thiếu sắt và kẽm ở trẻ đang ở mức báo động. Ăn uống kém, mệt mỏi, buồn ngủ, dễ cáu gắt… thiếu máu là những dấu hiệu nhận biết của việc thiếu sắt – kẽm lâu ở trẻ mà nhiều cha mẹ không hề hay biết. Làm thế nào để bổ sung đúng và đủ 2 vi chất này cho bé yêu? Câu trả lời sẽ được giải đáp ngay dưới đây.

Báo động tình trạng thiếu sắt – kẽm của trẻ em Việt Nam

Vai trò của sắt, kẽm với trẻ em

Sắt là nguyên tố cấu tạo nên hồng cầu mang oxy tới các cơ quan, nó cũng được biết đến là dưỡng chất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển các tế bào thần kinh, hệ miễn dịch ở trẻ. Khi thiếu sắt dẫn đến thiếu máu khiến cơ thể mệt mỏi, xanh xao, ăn uống kém, hệ miễn dịch suy giảm, dễ mắc bệnh, tập trung kém…, gây thiếu máu, thiếu sắt nếu không được điều trị.

Còn Kẽm là loại khoáng vi lượng có vai trò tổng hợp protein bằng cơ chế tạo enzyme. Kẽm đóng vai trò nhất định giúp xương, cơ và trí não của trẻ phát triển. Ngoài ra, kẽm còn hỗ trợ và duy trì hệ miễn dịch tổng thể giúp bảo vệ cơ thể khỏi rủi ro bệnh tật, giúp vết thương mau lành. Khi trẻ thiếu kẽm dẫn tới nhẹ cân, suy dinh dưỡng, thấp còi, chậm phát triển chiều cao, tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, các bệnh do virus tăng cao hơn.

Như vậy, vai trò của sắt kẽm quan trọng đến thế nào đối với sự phát triển của trẻ. Thiếu sắt hay kẽm đều khiến sức khỏe của bé bị ảnh hưởng với nhiều mức độ khác nhau. Bởi cả hai khoáng chất này đều có vai trò thiết yếu đối với hệ miễn dịch của trẻ. Tuy nhiên, hiện nay tình trạng thiếu sắt, thiếu kẽm ở trẻ đang xảy ra khá phổ biến mà chỉ khi xảy ra hậu quả cha mẹ mới nhận biết được.

Con số báo động về thiếu sắt, kẽm ở trẻ

Nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên do:

• Lượng sắt, kẽm dự trữ trong 3,4 tuần cuối thai kỳ sang thai nhi cung cấp đủ trong 4 tháng đầu đời cho con nếu mẹ sinh đủ ngày tháng và bổ sung đủ chất dinh dưỡng trong suốt quá trình mang thai.
• Trong sữa mẹ, lượng sắt khá thấp (1 lít sữa mẹ chỉ chứa 0,35mg sắt), lượng kẽm 2 – 3 mg kẽm. Tuy nhiên, sau sinh 3 tháng lượng kẽm trong sữa mẹ chỉ còn 0,9mg/lít. Do đó, trẻ phải dùng từ 17 – 20 lít sữa mẹ mỗi ngày mới đảm bảo đủ lượng sắt, kẽm cần thiết cho cơ thể.
• Cơ thể trẻ hấp thu sắt từ thức ăn khá thấp, sắt từ 5 – 15%, kẽm 10 – 30%. Các vi chất chủ yếu từ đạm động vật như thịt bò, trứng, ghẹ, hàu… Trong khi đó, bước vào giai đoạn ăn dặm trẻ lại tập ăn với tinh bột trước, thức ăn giàu đạm tập dần sau với lượng nhỏ. Và điều tất nhiên trẻ sẽ thiếu nhiều vi chất dinh dưỡng, điển hình là sắt và kẽm.
• Ngoài ra, trẻ thiếu sắt, kẽm do dễ nhiễm giun sán, hệ tiêu hóa thường xuyên bị rối loạn nên giảm hấp thu các vi chất này.

Bởi vậy mà hiện nay trẻ trên 6 tháng tuổi có tỷ lệ thiếu sắt và kẽm tăng rất cao. Đặc biệt là những bé sinh non, sinh nhẹ cân, trường hợp đa thai, suy dinh dưỡng bào thai là những bé thiệt thòi không nhận đủ sắt, kẽm cũng như các vi chất khác từ mẹ trong thai kỳ. Do đó, cha mẹ cần lưu ý bổ sung vi chất sắt, kẽm cho con ngay từ khi mới sinh theo hướng dẫn từ bác sĩ để đảm bảo đủ vi chất giúp trẻ phát triển tốt.

Dấu hiệu cảnh báo trẻ thiếu sắt và kẽm

Nhiều trường hợp trẻ thiếu sắt, thiếu kẽm không có triệu chứng gì cho tới khi chuyển sang giai đoạn nặng hơn. Lúc này, cha mẹ có thể nhận biết thông qua các triệu chứng sau:

– Dấu hiệu trẻ thiếu sắt:

• Trẻ mệt mỏi, thường xuyên quấy khóc, dễ cáu kỉnh.
• Nước da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt, lưỡi nhẵn do mòn gai lưỡi.
• Tóc, móng tay chân khô và dễ bị gãy.
• Biếng ăn, hay nôn trớ.
• Hoa mắt, chóng mặt, khó thở, rối loạn tiêu hóa, sút cân khi thiếu máu nặng.
• Sức đề kháng suy giảm, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp.
• Khả năng suy nghĩ giảm, trí não chậm phát triển, phản ứng chậm khi có yếu tố bên ngoài tác động.
• Nguy cơ mắc hội chứng Pica, là bệnh lý mà trẻ có thể ăn bất kỳ chất gì, bao gồm cả chất bẩn.

– Trong khi đó, thiếu kẽm ở trẻ có các dấu hiệu như:

• Ăn uống kém, khó ngủ.
• Chậm tiêu, táo bón, tiêu chảy nhẹ, buồn nôn kéo dài.
• Rụng tóc.
• Hệ miễn dịch suy yếu nên tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, tổn thương da, các vết thương lâu lành.
• Thị lực suy giảm, rối loạn thính giác..

Trẻ thiếu sắt, kẽm thường biếng ăn, chậm lớn, thấp còi.

Bổ sung sắt và kẽm cho trẻ như thế nào?

Để bổ sung đúng và đủ các vi chất này cho bé, trước tiên cha mẹ cần nắm rõ nhu cầu sắt, kẽm của trẻ theo từng độ tuổi là bao nhiêu, thời điểm bổ sung và chú ý dinh dưỡng ngay khi bé còn trong bụng mẹ.

Liều lượng sắt, kẽm cho trẻ theo từng độ tuổi

Trẻ ở mỗi độ tuổi khác nhau sẽ có nhu cầu về sắt và kẽm khác nhau. Phụ huynh có thể tham khảo “Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam” của Nhà xuất bản Y học phát hành để có hướng dẫn bổ sung sắt, kẽm cho trẻ như bảng sau:

Theo bảng nhu cầu dinh dưỡng trên, nếu cha mẹ muốn bổ sung cho bé đủ sắt, kẽm từ nguồn thực phẩm thì cần một lượng khá lớn. Ví dụ, bé trai 6 tháng tuổi có mức hấp thu kẽm ở mức trung bình (20%), mức hấp thu sắt tốt (15%). Nhu cầu sắt trong ngày là 5,6mg và 4,1mg kẽm. Tương đương với bé phải nạp 23 lòng đỏ trứng gà hoặc gần 1 kg thịt ghẹ hay 1 kg thịt bò mới đủ cung cấp nhu cầu về sắt, kẽm trong ngày (chưa kể tới thất thoát vi chất sắt, kẽm trong chế biến). Và đây là điều không thể.

Do đó, để đảm bảo đủ sắt và kẽm cho trẻ, cha mẹ cần chủ động bổ sung dự phòng nhằm tránh việc thiếu hụt các vi chất dinh dưỡng này kéo dài gây ảnh hưởng đến tốc độ phát triển của trẻ. Tuy nhiên, cha mẹ cũng không nên tùy tiện bổ sung sắt, kẽm cho bé để tránh những rủi ro đáng tiếc. Hãy thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa nhé.

Thời điểm bổ sung sắt, kẽm cho bé yêu

– Đối với sắt:

Thời điểm tốt nhất để bổ sung là trước ăn sáng tối thiểu 30 phút. Tuy nhiên, với trẻ dễ bị đau bụng, buồn nôn khi uống sắt trước ăn thì nên cho uống sau ăn và khởi đầu bằng liều thấp.

Thông thường, cha mẹ nên bổ sung sắt cho con trong khoảng từ 1 – 2 tháng là tốt nhất. Ở một số trường hợp, con thiếu sắt trầm trọng, thời gian này có thể kéo dài thêm.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Một năm bổ sung sắt cho bé mấy lần?

– Đối với kẽm:

Trẻ uống kẽm khi đói bụng có thể gây rối loạn tiêu hóa. Do đó, thời điểm thích hợp nhất để bổ sung kẽm là 1 giờ trước khi ăn hoặc 2 giờ sau ăn. Tốt nhất, nên cung cấp kẽm cho trẻ vào buổi sáng để được hấp thu tốt nhất.

Bạn có thể bổ sung tối đa từ 2 – 3 tháng, tùy thuộc vào tình trạng hiện tại của bé. Tuy nhiên, đây không phải thời gian cố định mà có thể thay đổi tùy theo thể trạng và bệnh lý của con (nếu có).

Có nên bổ sung sắt và kẽm cùng lúc?

Nhiều cha mẹ băn khoăn bổ sung đồng thời cả sắt và kẽm có gây ảnh hưởng gì cho bé không? Tuy nhiên, theo các bác sĩ chuyên khoa nhi, bổ sung kẽm và sắt đồng thời không có sự cạnh tranh hay hấp thu giữa hai vi chất này như nhiều mẹ vẫn nghĩ. Ngược lại, sắt và kẽm còn có tác dụng hỗ trợ qua lại lẫn nhau bởi sắt và kẽm thường thiếu cùng nhau do chúng có mối tương quan hỗ trợ trong việc hấp thu.

Đặc biệt, khi tỷ lệ sắt, kẽm tương đương dưới 2:1, nhất là khi tỷ lệ 1:1 sẽ không có sự ức chế nào đối với sự hấp thu của 2 vi chất này.

PGS.TS.BS Nguyễn Tiến Dũng – Nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Khi bổ sung sắt và kẽm, việc cân bằng hàm lượng của hai yếu tố này cực kỳ quan trọng. Nên bổ sung cùng lúc cả sắt và kẽm với tỷ lệ tương đương nhau để cơ thể trẻ hấp thu được tốt nhất.

3 cách bổ sung sắt và kẽm cho bé

Bổ sung sắt và kẽm hợp lý sẽ tạo điều kiện cho bé yêu phát triển toàn diện về trí não và thể chất. Dưới đây là những cách bổ sung vi chất sắt, kẽm cho trẻ các mẹ bỏ túi nhé.

1. Bú mẹ hoàn toàn

Với trẻ dưới 6 tháng tuổi, bổ sung sắt và kẽm tốt nhất thông qua sữa mẹ. Tuy hàm lượng sắt trong sữa mẹ không cao, chiếm khoảng 0,3mg/lít nhưng cơ thể lại hấp thụ tốt hơn. Theo kết quả của nhiều nghiên cứu, sắt trong sữa mẹ được hấp thu 70%, trong khi đó sữa bò đạt 30%, sữa công thức là 10%.

Giống với sắt, lượng kẽm trong sữa mẹ chỉ đáp ứng nhu cầu của bé trong 3 tháng đầu đời. Bởi thời gian này, lượng kẽm trong sữa mẹ đạt 2 – 3mg/lít nhưng 3 tháng tiếp theo chỉ giảm còn 0,9mg/lít.

Đối với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi, đối với bé sinh đủ tháng bú mẹ có thể đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng sắt, nhưng bé cần hấp thụ kẽm thêm từ một số nguồn dinh dưỡng khác.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh qua sữa mẹ

2. Xây dựng chế độ ăn giàu dinh dưỡng

Sắt và kẽm có thể được bổ sung qua chế độ ăn hàng ngày để đảm bảo nguồn vi chất này cung cấp cho bé. Mẹ cần chú ý những điều sau:

– Đối với trẻ chưa ăn dặm

Giai đoạn trẻ dưới 6 tháng tuổi, bé chủ yếu hấp thụ sắt và kẽm thông qua nguồn sữa mẹ. Vì vậy, để lượng sữa mẹ đảm bảo chất lượng, chế độ ăn của mẹ cần:

• Tăng cường những thực phẩm giàu sắt và kẽm như thịt bò, trứng, hải sản có vỏ, các loại đậu, rau xanh lá đậm…
• Bổ sung thêm các thực phẩm giàu vitamin C để hấp thu sắt tốt. Nhóm thực phẩm giàu vitamin C phải kể đến như trái cây họ cam quýt, ớt chuông, dâu tây, súp lơ…
• Hạn chế các loại bia rượu, cà phê, gia vị có mùi nặng… Bởi chúng không những làm giảm khả năng hấp thu kẽm, sắt mà còn ảnh hưởng không tốt tới bé qua đường sữa mẹ.

– Đối với trẻ đang ăn dặm

Trẻ đang ăn dặm, bên cạnh nguồn sữa mẹ bổ sung sắt kẽm, bạn còn có thể bổ sung thông qua thực phẩm hàng ngày. Tuy nhiên, đây là giai đoạn mới bắt đầu tập ăn nên mẹ ưu tiên sử dụng các món có độ lỏng cao, sau đó tăng dần độ đặc. Một vài gợi ý cho mẹ như:

• Nhóm thực phẩm giàu sắt: Thịt đỏ, gan động vật, trứng, ngao, sò, rau mồng tơi, các loại đậu, súp lơ, đậu phụ, hạt bí ngô… Các thực phẩm này không chỉ giàu sắt mà còn cung cấp nhiều dưỡng chất khác có ích cho sức khỏe.
• Nhóm thực phẩm giàu kẽm: Các loại thịt, tôm, trai, cua, hàu, các loại đậu, sữa và thực phẩm từ sữa, trứng, ngũ cốc nguyên hạt, khoai tây, khoai lang…

Cùng với việc bổ sung sắt và kẽm thông qua thực phẩm, cha mẹ nên tìm hiểu cách lên thực đơn mỗi ngày cho bé. Điều này không chỉ giúp bé bổ sung đủ dinh dưỡng vừa đảm bảo cơ thể dễ hấp thụ để phát triển toàn diện nhất.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Trẻ thiếu sắt nên ăn gì? 10+ thực phẩm giàu sắt cho bé chớ bỏ qua

3. Sản phẩm hỗ trợ bổ sung kẽm và sắt cho bé

Cha mẹ có thể sử dụng các sản phẩm bổ sung sắt, kẽm cho bé. Bởi từ tháng thứ 4, lưỡng kẽm và sắt trong sữa mẹ sẽ giảm dần. Bé chỉ hấp thu tối đa khoảng 30% lượng kẽm và 70% lượng sắt từ thức ăn hàng ngày. Do đó, nếu chỉ bổ sung sắt, kẽm thông qua sữa mẹ thì nguy cơ thiếu vi chất này ở trẻ rất cao.

Khi lựa chọn sản phẩm bổ sung, mẹ cần lưu ý một số điểm sau:

• Dễ uống.
• Không tác dụng phụ, không bị nôn, táo bón, tiêu chảy.
• Sản phẩm có thành phần hấp thu cao.
• Có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, được cấp phép bởi cơ quan chức năng.

Để bổ sung sắt cho trẻ, nhiều bác sĩ nhi khoa khuyên dùng FOGYMA. FOGYMA là thuốc sắt nước hữu cơ, thành phần là  sắt III hydroxy polymaltose hay còn gọi sắt hữu cơ IPC. Hoạt chất này có cấu trúc hữu cơ gần giống với Ferritin dữ trữ sắt trong cơ thể nên giúp bé dung nạp tốt, ổn định và hấp thu tốt.

Do cấu trúc ổn định nên sắt nước FOGYMA tránh được hầu như hoàn toàn các tác dụng phụ của sắt như tiêu chảy, táo bón, không gây kích ứng niêm mạc dạ dày, vị ngọt nhẹ dễ uống nên trẻ em có thể sử dụng dễ dàng.

Sản phẩm được sản xuất bằng dây truyền BFS tự động hóa hoàn toàn với nguyên liệu nhập khẩu từ ITALYA. Sản phẩm dùng để phòng ngừa và điều trị cho trẻ em thiếu máu do thiếu sắt, chậm lớn còi cọc, suy dinh dưỡng…

Nhiều năm có mặt trên thị trường, FOGYMA tự hào khi được hàng triệu mẹ Việt tin tưởng sử dụng để chăm sóc và bảo vệ bé yêu.

Sản phẩm bán tại gần 20.000 nhà thuốc trên toàn quốc và các bệnh viện lớn.

BẤM VÀO ĐÂY để đặt hàng CHÍNH HÃNG tại công ty (giao hàng, thu tiền tận nhà)

Tìm nhà thuốc bán Fogyma gần nhất TẠI ĐÂY

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần tư vấn thêm về sản phẩm, vui lòng liên hệ với các dược sĩ của chúng tôi qua tổng đài 1900 545 518.

Những lưu ý khi bổ sung sắt và kẽm cho bé

Sắt và kẽm có cơ chế hoạt động khác nhau. Do đó, trong quá trình bổ sung vi chất này, cha mẹ cần lưu ý một vài vấn đề như sau:

• Cần tuân thủ tuyệt đối khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc bác sĩ về liều lượng sử dụng, thời gian bao lâu. Tránh lạm dụng dẫn tới dư thừa gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của bé.
• Bổ sung tăng cường vitamin C để bé hấp thu và chuyển hóa sắt, kẽm tốt hơn.
• Trường hợp bị ngộ độc sắt hoặc kẽm do quá liều, cha mẹ cần nhanh chóng đưa con đến gặp bác sĩ để điều trị tốt nhất.
• Không bổ sung cùng lúc sắt, kẽm cùng với các thực phẩm cản trợ hấp thu. Nhóm thực phẩm cản trở hấp thu sắt là thực phẩm giàu canxi (sữa, sữa chua), thực phẩm giàu phốt pho, cà phê, trà. Thực phẩm giàu phytates (cám gạo, bánh mì, ngũ cốc nguyên hạt…) cản trở hấp thu kẽm.