Thiếu máu thiếu sắt là một vấn đề sức khỏe khá phổ biến, đặc biệt là đối tượng trẻ em. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra, phần lớn do chế độ ăn uống không phù hợp, nhiễm giun sán hay do mắc bệnh lý mạn tính nào đó trong cơ thể. Điều trị và dự phòng thiếu máu thiếu sắt ở trẻ như thế nào? Cùng tìm hiểu ngay sau đây nhé.
Mục lục
Nguyên nhân gây thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em
Thiếu máu do thiếu sắt là nguyên nhân phổ biến gây thiếu máu ở trẻ em. Bệnh thường gặp ở trẻ có độ tuổi dưới 5 hoặc trên 10 tuổi. Nguyên nhân chủ yếu do chế độ dinh dưỡng không đảm bảo, nhiễm giun móc, hay mắc các bệnh lý tiêu hóa mãn tính.
Các nguyên nhân chính gây thiếu máu thiếu sắt ở bé bao gồm:
Chế độ ăn uống thiếu sắt:
- Trẻ thiếu sữa mẹ mà ăn sữa động vật nên dễ thiếu sắt. Bởi sắt trong sữa mẹ được cơ thể bé hấp thu khá tốt, trong khi sắt trong sữa bò chỉ được hấp thu 10 – 20%.
- Thiếu nguồn thức ăn động vật như thịt bò, thịt gia cầm, hải sản… Đây là nguồn bổ sung sắt dồi dào cho cơ thể.
- Bổ sung cho bé nhiều tinh bột và ăn kéo dài, mà trong bột có chứa acid phytic và các phosphat làm giảm hấp thu sắt.
Thiếu sắt dự trữ khi còn trong bụng mẹ:
Khi còn trong bụng mẹ, thai nhi không chỉ nhận đủ dinh dưỡng để phát triển và hoàn thiện mà cần một số chất dự trữ, trong đó có sắt. Lượng sắt tích lũy này được cơ thể dùng dần cho việc tạo máu trong 3 – 4 tháng đầu sau sinh. Trẻ sinh non, sinh đôi hoặc mẹ bầu bị thiếu máu trong thai kỳ đều có thể gây thiếu máu thiếu sắt ở trẻ nhũ nhi.
Nhu cầu sắt cao:
Theo ghi nhận cho thấy trẻ em ở giai đoạn nhu cầu cơ thể phát triển nhanh, nhu cầu về sắt tăng cao. Nếu không đáp ứng đủ sẽ gây thiếu máu thiếu sắt. Nhóm đối tượng trẻ này thường là:
- Trẻ sinh non, sinh thiếu cân, sinh đôi
- Trẻ tăng trưởng nhanh
- Trẻ tuổi dậy thì
- Bé gái tuổi có hành kinh.
Hấp thu sắt kém:
Trẻ hấp thu sắt kém do mắc các bệnh mạn tính đường tiêu hóa như giảm độ toan dạ dày, tiêu chảy kéo dài, hội chứng kém hấp thụ, dị dạng dạ dày ruột, bị cắt dạ dày… dẫn tới thiếu máu thiếu sắt.
Mất máu mạn tính:
Trẻ thiếu máu thiếu sắt do mất máu mạn tính như chảy máu ở đường tiêu hóa, nhiễm ký sinh trùng như giun móc. Loét dạ dày tá tràng, polyp ruột hoặc chảy máu cam… cũng có thể khiến trẻ bị thiếu máu, thiếu sắt.
Nguyên nhân khác: Do phẫu thuật, chấn thương, dùng thuốc chống viêm không steroid kéo dài…
☛ Tham khảo thêm tại: 8 dấu hiệu trẻ thiếu máu thiếu sắt mẹ chớ coi thường!
Chẩn đoán thiếu máu thiếu sắt ở trẻ
Để xác định trẻ có bị thiếu máu thiếu sắt hay không, bác sĩ sẽ dựa vào lâm sàng, xét nghiệm huyết học và sinh hóa.
1. Lâm sàng
Thiếu máu xảy ra từ từ, mức độ nhẹ tới vừa, ít khi thiếu máu nặng, da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt, móng tay và móng chân nhợt nhạt, có thể có khía dễ gãy. Trẻ thường mệt mỏi, ít vận động, phát triển chậm, trẻ lớn hơn học tập kém tập trung.
Các biểu hiện theo hệ cơ quan:
- Tiêu hóa: Trẻ chán ăn, viêm teo gai lưỡi, khó nuốt, kém hấp thu, giảm toan dạ dày.
- Thần kinh: Mệt mỏi, kích thích, rối loạn dẫn truyền, kém tập trung, học hành giảm, chậm phát triển, phù gai thị.
- Tim mạch: Thở nhanh, nhịp nhanh, tim to, tăng cung lượng tim, tăng khối lượng huyết tương, tăng dung nạp digitalis.
- Cơ xương: Cơ thể thiếu myoglobin, cytochrom nên giảm khả năng tập luyện, giảm sự bền bỉ, tăng nhanh axit lactic ở các mô vận động, giảm α-glycerophosphat oxidase, thay đổi khoang sọ trên Xquang.
- Hệ miễn dịch: Suy yếu nên tăng nhiễm khuẩn, rối loạn chuyển dạng bạch cầu, giảm myeloperoxidase, rối loạn khả năng tiêu diệt vi khuẩn của bạch cầu trung tính…
2. Xét nghiệm
Các xét nghiệm có thể được chỉ định để thực hiện:
- Tổng phân tích tế bào máu
- Nồng độ Ferritin huyết thanh, sắt huyết thanh;
- Transferrin hoặc tổng khả năng liên kết sắt (TIBC)
- Máu trong phân
- Xét nghiệm nước tiểu tìm máu hoặc hemoglobin
Điều trị thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em
Về điều trị thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em, chủ yếu là giải quyết nguyên nhân, bổ sung các chế phẩm sắt theo chỉ định của bác sĩ, điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp với lứa tuổi. Cụ thể như sau:
1. Bổ sung sắt bằng đường uống
- Uống chế phẩm sắt, liều lượng 4 – 6mg sắt/kg/ngày, thường dùng dạng kết hợp với acid folic.
- Uống khi bụng đói, có thể uống trong bữa ăn với trường hợp uống sắt gây khó chịu cho dạ dày.
- Thời gian sử dụng 3 – 6 tháng.
- Bổ sung vitamin C hoặc uống nước cam để cơ thể tăng cường hấp thu sắt.
- Một số tác dụng phụ có thể xảy ra như buồn nôn, nôn, khó chịu ở bụng, táo bón, tiêu chảy, phân có màu sẫm.
☛ Tìm hiểu chi tiết: Thời điểm bổ sung sắt cho trẻ tốt nhất
2. Tiêm bổ sung
Với trường hợp trẻ không thể uống hoặc hấp thụ được sắt, bác sĩ chỉ định tiêm bổ sung.
3. Truyền máu
Bác sĩ chỉ định truyền máu trong một số trường hợp.
- Cần nâng nhanh lượng Hb (khi phẫu thuật, nhiễm khuẩn nặng).
- Suy tim do thiếu máu nặng.
4. Điều trị nguyên nhân
Trong điều trị thiếu máu thiếu sắt ở trẻ, cần giải quyết nguyên nhân gây ra nhằm tránh hiện tượng thiếu sắt tái phát, kiểm soát bệnh. Điều trị các bệnh mạn tính đường ruột gây kém hấp thu sắt, điều trị các nguyên nhân gây mất máu mạn tính… Đồng thời, điều chỉnh chế độ ăn uống để bổ sung lượng sắt cần thiết cho cơ thể. Cần tránh những thực phẩm gây giảm hấp thu sắt như thực phẩm giàu canxi (sữa, chế phẩm từ sữa…), các loại hạt, chuối…
Dự phòng thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em
Hoàn toàn có thể dự phòng thiếu máu thiếu sắt cho bé bằng những biện pháp sau đây:
Cho bé bú mẹ hoàn toàn 6 tháng đầu đời:
Đối với bé sơ sinh bình thường: Nuôi con bằng sữa mẹ 6 tháng đầu tiên sau sinh vẫn đảm bảo đủ lượng sắt cần thiết để tạo máu do dự trữ thai kỳ trước đó. Vì vậy, những trẻ sinh đủ tháng khỏe mạnh không cần bổ sung sắt, chỉ cẩn đảm bảo bé bú mẹ đủ là được. Với bé uống sữa công thức, hãy lựa chọn sữa có bổ sung sắt cho tới khi bé 1 tuổi.
Với trẻ sinh non, nhẹ cân: Bổ sung sắt từ khi sơ sinh là điều cần thiết. Cần bổ sung khi bé 1 tháng tuổi – 12 tháng tuổi, bổ sung sắt liên tục với liều lượng 2mg/kg/ngày. Lượng sắt hấp thụ mỗi ngày tối đa không quá 15mg hoặc sữa công thức tăng cường sắt.
Trẻ tới độ tuổi ăn dặm: Để bổ sung sắt mẹ thông qua các nguồn thực phẩm giàu sắt như
- Thực vật: Các loại rau xanh lá đậm, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, trái cây khô…
- Động vật: Các loại thịt đỏ như thịt lợn, thịt bò, thịt cừu, hải sản (tôm, cua, cá hồi, cá ngừ, sò…), trứng, gia cầm, nội tạng động vật…
Nguồn sắt từ động vật dễ hấp thu hơn so với nguồn từ thực vật. Mẹ nên kết hợp cả hai nguồn bổ sung này để đảm bảo đủ dưỡng chất cho con. Kết hợp với các thực phẩm giàu vitamin C như cam, chanh, bưởi, ổi, cà chua, quýt, ớt chuông… để tăng cường hấp thu sắt.
☛ Tìm hiểu chi tiết tại: 10+ thực phẩm giàu sắt cho bé chớ bỏ qua
Không nên uống quá nhiều sữa bò: Dung nạp quá nhiều sữa bò cũng làm giảm hấp thu sắt của cơ thể, dễ gây thiếu máu thiếu sắt. Do đó, nên đảm bảo lượng sữa bò trẻ uống mỗi ngày nhỏ hơn 600ml.
Tránh bổ sung sắt với nhóm thực phẩm làm giảm hấp thu nó như: Thực phẩm giàu chất Tannin (có nhiều trong nho, ngô và miến) thức ăn chứa Gluten (có nhiều trong mì ống, các sản phẩm lúa mì, lúa mạch, lúa mạch đen và yến mạch…), thực phẩm chứa canxi (sữa, chế phẩm từ sữa…)
Không tự ý bổ sung sắt cho bé: Cha mẹ tuyệt đối không tự cho bé uống thuốc bố ung sắt hoặc các loại vitamin tổng hợp có chứa sắt khi chưa tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
Chủ động khám sức khỏe định kỳ: Điều này giúp kịp thời phát hiện và điều trị các bệnh, nguyên nhân gây thiếu sắt, phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ.
Thuốc sắt hữu cơ FOGYMA – Xóa tan nỗi lo thiếu sắt của trẻ
Hiện nay, sản phẩm thuốc sắt được nhiều chuyên gia, bác sĩ nhi khoa khuyên dùng phải kể đến thuốc sắt nước hữu cơ FOGYMA. Fogyma được sản xuất bởi nhà máy CPC1 Hà Nội, với thành phần sắt III (IPC) vượt trội giúp bé hấp thu tối đa lượng sắt. Cấu trúc hữu cơ ổn định nên giảm hầu hết các tác dụng phụ khó chịu khi dùng sắt như buồn nôn, táo bón, nóng trong…
Fogyma có thành phần là hoạt chất sắt (III) hydroxyd polymaltose IPC) có cấu trúc tương tự với Ferritin khi uống sẽ hấp thu sắt một cách tối ưu hơn nhiều so với các chế phẩm chứa muối sắt (II) sulfat. Hoạt chất sắt trong Fogyma không bị ảnh hưởng hấp thu bởi các loại thức ăn hay sữa. Vì vậy, bạn có thể sử dụng vào nhiều thời điểm khác nhau mà vẫn đảm bảo hiệu quả.
IPC trong Fogyma có dạng cấu trúc hữu cơ ổn định, không bị ion hóa nên không gây kích ứng tiêu hóa, hạn chế tối đa tình trạng nóng trong, táo bón khi uống sắt.
Thuốc sắt Fogyma được sản xuất trên dây chuyền công nghệ BFS hiện đại bậc nhất châu Âu giúp hạn chế được tối đa sự xâm nhập của vi khuẩn, đảm bảo vô khuẩn, giữ được hoạt chất từ nguyên liệu đầu vào. Cho tới nay, Fogyma vẫn luôn được các bác sĩ tại bệnh viện tuyến đầu đánh giá cao và được hàng triệu người dùng tin tưởng sử dụng.
Nguyên liệu nhập khẩu 100% tử Ý, dây chuyền sản xuất áp dụng công nghệ hiện đại BFS tạo nên chất lượng sản phẩm tốt nhất tới người tiêu dùng. Vị ngọt nhẹ, hương hoa quả rất dễ uống.
Hiện nay, Fogyma đã có mặt trên 20.000 nhà thuốc trên toàn quốc và có được sự tin tưởng của hàng triệu bà mẹ Việt. Fogyma là giải pháp số 1 dành cho trẻ thiếu sắt thiếu máu.
Tìm nhà thuốc bán Fogyma gần nhất TẠI ĐÂYMua FOGYMA ở nhà thuốc > GIÁ TỐT HƠN
BẤM VÀO ĐÂY để đặt hàng CHÍNH HÃNG tại công ty (giao hàng, thu tiền tận nhà)
Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần tư vấn thêm về sản phẩm, vui lòng liên hệ với các dược sĩ của chúng tôi qua tổng đài 1900 545 518.
