Thiếu máu thiếu sắt là bệnh lý thường gặp ở phụ nữ sau sinh nhưng nếu được điều trị kịp thời thì đây không phải là vấn đề đáng lo ngại. Vậy bổ sung sắt sau sinh như thế nào cho đúng? Cần lưu ý gì khi bổ sung sắt? Mời mẹ theo dõi bài viết dưới đây để cùng Fogyma tìm hiểu nhé!
Mục lục
Tại sao phụ nữ sau sinh cần bổ sung sắt?
Đối với mẹ
Trong quá trình sinh nở, trung bình mẹ mất khoảng 300 – 500ml máu (đối với sinh thường) và 1000 – 1500ml (đối với sinh mổ). Để bù lượng máu đã mất, mẹ cần bổ sung sắt – thành phần cấu tạo hemoglobin, phân tử protein của hồng cầu giúp vận chuyển oxy đến các cơ quan.
Thiếu sắt kéo dài và không được bổ sung kịp thời sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe tinh thần cũng như thể chất của mẹ, có thể kể đến là:
- Khả năng phụ hồi của cơ thể bị suy giảm, tăng khả năng bị nhiễm trùng, băng huyết sau sinh.
- Tăng nguy cơ mắc bệnh lý trầm cảm sau sinh.
- Cơ thể suy nhược, đau đầu, chóng mặt, da xanh xao,…
- Chất lượng sữa giảm, không đáp ứng đủ nhu cầu sắt cho con.
- Tăng nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch do không cung cấp đủ lượng máu cần thiết cho hoạt động bình thường của tim.
Chính vì vậy, bổ sung sắt sau sinh là việc làm cần thiết nhằm tăng sinh tế bào máu mới và thúc đẩy quá trình trao đổi chất của cơ thể, từ đó mang lại nguồn sữa chất lượng tốt nhất cho trẻ.
☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Dấu hiệu nhận biết mẹ thiếu sắt sau sinh
Đối với trẻ nhỏ
Sắt là khoáng chất cần thiết cho sự phát triển hệ thống thần kinh và não bộ của trẻ. Phần lớn trẻ đều dự trữ đủ nhu cầu sắt từ khi sinh ra cho đến 4 – 6 tháng tuổi. Tuy nhiên, những trường hợp trẻ sinh non hoặc trẻ bú mẹ bị thiếu sắt thì nguy cơ bị thiếu máu thiếu sắt là rất cao. Nếu thiếu máu thiếu sắt ở mức độ nhẹ và trong khoảng thời gian ngắn thì trẻ gần như không có triệu chứng và khó phát hiện thông qua biểu hiện lâm sàng. Nếu để lâu sẽ ảnh hưởng đến sự tăng cân, phát triển chiều cao và trí não của trẻ.
Với những trẻ đủ tháng, bú mẹ hoàn toàn thì việc bổ sung các chế phẩm sắt là không cần thiết vì lượng sắt trong sữa mẹ đã đáp ứng đủ nhu cầu cơ thể. Nhưng với những trẻ sinh non, lượng sắt được khuyến cáo cần bổ sung hàng ngày là 2 mg/kg cân nặng/ngày.
Có thể thấy, sữa mẹ là nguồn cung cấp sắt chủ yếu của trẻ trong những năm tháng đầu đời. Nếu mẹ bị thiếu sắt sau sinh sẽ không cung cấp đủ lượng sắt cho trẻ, dẫn đến trẻ cũng bị thiếu máu thiếu sắt.
Cách bổ sung sắt cho mẹ sau sinh
Mẹ có thể bổ sung sắt cho cơ thể thông qua nhiều biện pháp khác nhau như chế độ ăn hàng ngày, sản phẩm hỗ trợ bổ sung sắt, thuốc sắt. Dưới đây là 2 phương pháp được nhiều mẹ lựa chọn khi bổ sung sắt sau sinh:
Chế độ ăn uống
Thực phẩm bổ sung sắt được chia thành 2 nhóm đó là thực phẩm chứa sắt heme và thực phẩm chứa sắt non-heme.
- Thực phẩm chứa sắt heme có nguồn gốc chủ yếu từ động vật như thịt bò, thịt gà, nội tạng động vật, cá hồi, hàu,…
- Thực phẩm chứa sắt non-heme có nguồn gốc từ thực vật như ngũ cốc, bánh mỳ nguyên cám, khoai lang, khoai tây, cải bó xôi, cải thìa, các loại đậu,…
Sắt có trong động vật được đánh giá là dễ hấp thu hơn sắt trong thực vật. Tuy nhiên, nếu bổ sung hàng ngày trong thời gian dài có thể gây đầy bụng, khó tiêu. Mẹ cần cân đối lượng thức ăn bổ sung từ 2 loại thực phẩm trên để đảm bảo cung cấp đầy đủ nhóm dưỡng chất cho cơ thể.
-
Thịt bò – Thực phẩm giàu sắt mẹ không nên bỏ qua ☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Thiếu máu sau sinh nên ăn gì? Lời khuyên từ chuyên gia
Sản phẩm bổ sung sắt
Cơ thể chỉ hấp thu được khoảng 10 – 15% lượng sắt có trong thực phẩm. Do đó, chỉ bổ sung sắt qua chế độ ăn uống là chưa đủ. Các chuyên gia cho biết sử dụng sản phẩm bổ sung sắt hàng ngày sẽ giúp quá trình hồi phục của cơ thể diễn ra hiệu quả và nhanh chóng hơn.
Tổ chức y tế thế giới (WHO) khuyến nghị mẹ sử dụng sản phẩm bổ sung sắt ít nhất từ 6 – 12 tuần sau sinh để ngăn ngừa nguy cơ thiếu máu thiếu sắt. Tuy nhiên, thời gian này có thể thay đổi tùy theo mức độ thiếu máu, nhu cầu cho con bú cũng như liều lượng sắt đã bổ sung trong thời kỳ mang thai.
Hướng dẫn mẹ sử dụng sản phẩm bổ sung sắt
Sản phẩm bổ sung sắt giúp điều trị thiếu máu, thiếu sắt hiệu quả, nhanh chóng. Để phát huy tối đa tác dụng của sản phẩm, bạn cần sử dụng đúng cách, đúng liều lượng theo hướng dẫn của cán bộ y tế.
Uống đúng liều lượng
Sắt là một khoáng chất quan trọng đối với cơ thể, nó tham gia vào cấu tạo nên huyết sắc tố – một loại protein giúp vận chuyển oxy đến cơ quan đích. Nó còn giúp duy trì chức năng của cơ bắp, giữ tinh thần luôn minh mẫn, thoải mái. Dù mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng nếu không được bổ sung đúng cách, đúng liều lượng, nó có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm.
Liều lượng bổ sung sắt hàng ngày còn tùy thuộc vào mức độ thiếu máu, thiếu sắt của từng mẹ. Liều khuyến cáo bổ sung dự phòng thiếu máu đối với phụ nữ sau sinh của Hoa Kỳ là 15 mg/ngày. Trong khi đó, con số này ở Canada là từ 8 – 13 mg/ngày.
Việc bổ sung quá liều lượng cho phép có thể dẫn đến tình trạng tích lũy sắt tại gan, lá lách,… gây thừa sắt, giảm hấp thu kẽm, canxi và các khoáng chất thiết yếu khác. Một số ít trường hợp có thể gây viêm loét dạ dày, suy gan, xơ gan, ung thư gan. Nghiên cứu cho thấy uống quá liều sắt (trên 60mg/kg thể trọng) có thể dẫn đến suy nội tạng, hôn mê, tử vong.
Thời điểm uống phù hợp
Sắt trong các sản phẩm bổ sung tồn tại chủ yếu dưới dạng sắt (III). Ở dạng này, cơ thể không thể hấp thu trực tiếp mà phải chuyển thành dạng sắt (II) dưới sự hỗ trợ của acid dạ dày và vitamin C. Chính vì vậy, sắt được khuyến cáo nên uống vào lúc đói – thời điểm acid dạ dày ở mức cao. Mẹ nên uống trước bữa ăn ít nhất là 30 phút – 1 giờ.
Song, một số mẹ có thể bị kích ứng dạ dày, buồn nôn, tiêu chảy khi uống sắt. Để tránh xảy ra tình trạng này, mẹ nên chuyển sang uống cùng hoặc ngay sau bữa ăn.
Một số ý kiến cho rằng uống sắt vào buổi tối sẽ làm tăng khả năng hấp thu. Đây là quan điểm hết sức sai lầm. Buổi tối là thời điểm hệ tiêu hóa nghỉ ngơi nên rất khó hấp thu, thải trừ, từ đó gây ra dư thừa, tích lũy sắt trong cơ thể. Thay vào đó, mẹ nên uống sắt vào buổi sáng vì đây là thời điểm nồng độ sắt trong cơ thể ở mức thấp nhất nên cũng sẽ hấp thu được lượng sắt bổ sung nhiều nhất.
Lựa chọn dạng bào chế phù hợp
Hiện nay, trên thị trường chế phẩm bổ sung sắt có ở 2 dạng đó là viên uống và dạng nước. Với mỗi dạng bào chế đều có những ưu, nhược điểm riêng. Dưới đây là bảng so sánh mà Fogyma đã thực hiện:
| Dạng viên uống | Dạng nước | |
| Ưu điểm | Thiết kế nhỏ gọn, dễ mang theo
Giá thành rẻ, phổ biến trên thị trường Có nhiều dạng viên như viên nén, viên nang, viên nhai Hàm lượng sắt nguyên tố cao hơn |
Dễ hấp thu, khó bị ion hóa → giảm tác phụ như táo bón, kích ứng dạ dày, nóng trong
Phù hợp với nhiều đối tượng, kể cả trẻ em, người bị hội chứng khó nuốt |
| Nhược điểm | Khó hấp thu hơn dạng nước | Hàm lượng sắt nguyên tố thấp hơn so với dạng viên
Giá thành cao hơn so với viên uống |
Dù sắt ở dạng chế phẩm nào cũng đều đáp ứng được nhu cầu bổ sung sắt của mẹ sau sinh. Vì vậy, mẹ có thể lựa chọn 1 trong 2 loại tùy vào nhu cầu cũng như điều kiện kinh tế của bản thân.
☛ Tham khảo đầy đủ tại: Top 7 loại sắt được mẹ sau sinh tin dùng
Mẹ cần lưu ý gì khi bổ sung sắt sau sinh?
Khi bổ sung sắt, mẹ cần lưu ý một số điều sau:
Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C
Như đã chia sẻ ở trên, vitamin C tham gia vào quá trình chuyển đổi từ sắt (III) sang sắt (II) giúp cơ thể hấp thu dễ dàng hơn. Vì vậy, mẹ đừng quên bổ sung thực phẩm giàu vitamin C vào thực đơn hàng ngày, mẹ nhé!
Thực phẩm giàu vitamin C có thể kể đến là ổi, cam, bưởi, quýt, súp lơ, dâu tây, cải xoong, ớt chuông,…
Theo dõi tác dụng không mong muốn
Táo bón
Tác dụng phụ thường gặp nhất khi bổ sung sắt đó là táo bón. Để khắc phục tình trạng này, mẹ cần tăng cường bổ sung chất xơ tự nhiên từ trái cây, rau xanh. Trong trường hợp, táo bón gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mẹ nên đề cập với chuyên gia y tế để chuyển sang loại sắt khác, ít táo bón hơn hoặc sử dụng thêm thuốc nhuận tràng.
Vàng răng
Thực tế ghi nhận một số chế phẩm bổ sung sắt ở dạng nước có thể gây ố răng, vàng răng. Do đó, trong quá trình bổ sung sắt mẹ cần theo dõi thường xuyên để có biện pháp xử trí phù hợp. Một số biện pháp giúp ngăn ngừa tình trạng ố, vàng răng khi bổ sung chế phẩm dạng nước mà mẹ có thể tham khảo:
- Pha loãng với nước lọc hoặc uống cùng nước trái cây.
- Sử dụng ống hút hoặc ống nhỏ giọt khi uống nhằm giảm khả năng tiếp xúc giữa sắt và răng.
- Đánh răng bằng baking soda (natri bicarbonat) hoặc thuốc peroxide (hydrogen peroxide 3%).
Phân đen
Một số ít mẹ khi bổ sung sắt gặp tình trạng đi ngoài phân đen. Đây là dấu hiệu bình thường khi bổ sung sắt. Tình trạng này sẽ biến mất khi mẹ ngừng dùng sắt. Do đó, mẹ không cần quá lo lắng.
Mặt khác, mẹ cần liên hệ ngay với cán bộ y tế khi phân có lẫn màu đỏ, phân đen nhưng trạng thái giống nhựa đường hoặc khi bị đau nhói vùng bụng.
Tránh tương tác thuốc
Quá trình hấp thu sắt của cơ thể bị ảnh hưởng khi dùng đồng thời với một số thuốc, đồ uống sau:
Thuốc điều trị dạ dày
Thuốc giảm tiết acid dịch vị như omeprazol, pantoprazol, rabeprazol,.. hoặc thuốc trung hòa acid dịch vị như magie hydroxyd, nhôm hydroxyd làm thay đổi pH dạ dày, chủ yếu là làm tăng pH dạ dày. Trong khi đó, sắt sẽ hấp thu tốt trong môi trường pH dạ dày thấp. Vì vậy, bạn không nên dùng đồng thời sắt với thuốc điều trị dạ dày.
Thuốc kháng sinh
Dùng đồng thời với các thuốc thuộc nhóm kháng sinh tetracyclin (tetracyclin, doxycyclin, minocyclin) hay nhóm kháng sinh quinolon (ofloxacin, ciprofloxacin, levofloxacin) sẽ làm thay đổi sinh khả dụng của thuốc kháng sinh. Do đó, bạn cần uống cách nhau ít nhất 2 giờ để đảm bảo hiệu quả điều trị.
Rượu bia, cà phê, trà
Rượu bia, cà phê, trà ngăn cản quá trình hấp thu sắt của cơ thể. Tốt nhất, mẹ nên loại bỏ chúng ra khỏi thực đơn hàng ngày của mình. Thay vào đó, mẹ cần đảm bảo uống đủ 2 – 3 lít nước mỗi ngày giúp tăng lưu lượng máu sau sinh.
Sắt nước Fogyma – Giải pháp cho mẹ thiếu máu, thiếu sắt sau sinh
Trong vô vàn sản phẩm trên thị trường để tìm được một sản phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng không phải là dễ, nhất là đối với mẹ sau sinh đang bận rộn chăm sóc con nhỏ. Nếu mẹ vẫn băn khoăn chưa biết lựa chọn sản phẩm nào thì đừng bỏ qua sắt nước Fogyma, mẹ nhé!
- Sắt Fogyma – Giải pháp cho mẹ bị thiếu máu sau sinh
Fogyma được nhập khẩu 100% từ Italia và được sản xuất trên dây chuyền hiện đại theo tiêu chuẩn châu Âu. Thành phần chính của sản phẩm là sắt nguyên tố dưới dạng phức hợp sắt (III) hydroxyd polymaltose (Iron Polymaltose Complex – IPC) có cấu trúc ổn định, vững chắc và ít bị ion hóa. Điều này giúp hạn chế tối đa nguy cơ bị táo bón, kích ứng dạ dày khi bổ sung sắt.
Khác với các sản phẩm bổ sung sắt trên thị trường có mùi tanh, khó uống, các nhà nghiên cứu Fogyma đã tìm tòi, nghiên cứu và đưa thêm hương vị trái cây, tạo cảm giác thơm ngon, dễ uống, phù hợp với nhiều lứa tuổi.
Tìm nhà thuốc bán Fogyma gần nhất TẠI ĐÂYMua FOGYMA ở nhà thuốc > GIÁ TỐT HƠN
BẤM VÀO ĐÂY để đặt hàng CHÍNH HÃNG tại công ty (giao hàng, thu tiền tận nhà)
Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần tư vấn thêm về sản phẩm, vui lòng liên hệ với các dược sĩ của chúng tôi qua số hotline 1900 545 518 hoặc để lại bình luận xuống phía dưới bài viết để được giải đáp sớm nhất nhé!
Tài liệu tham khảo:
- https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/iron-supplement-oral-route-parenteral-route/proper-use/drg-20070148
- https://my.clevelandclinic.org/health/drugs/14568-iron-oral-supplements-for-anemia
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/287228#risks
