[Bật mí] cách bổ sung sắt cho trẻ thiếu máu

Thiếu máu do thiếu sắt ở trẻ là tình trạng khá phổ biến hiện nay tại nước ta. Trẻ bị thiếu máu thường mệt mỏi, xanh xao, ăn uống kém và thường xuyên ốm vặt. Vậy làm thế nào để bổ sung sắt cho trẻ thiếu máu? Cùng Fogyma tìm hiểu về vấn đề này ngay sau đây nhé.

Vì sao trẻ dễ bị thiếu máu thiếu sắt?

Sắt được biết đến là nguyên liệu cấu tạo nên hemoglobin (thành phần chính của hồng cầu). Cơ thể bị thiếu sắt đồng nghĩa với việc thiếu máu gây ảnh hưởng tới sự hình thành và phát triển của trẻ sau này. Theo số liệu thống kê của Tổng điều trị dinh dưỡng toàn quốc 2019 – 2020 tại Việt Nam, có gần 20% trẻ dưới 5 tuổi bị thiếu máu dinh dưỡng. Trong đó, cứ 3 trẻ có 1 trẻ thiếu sắt – đây là tình trạng đáng báo động.

Ở mỗi độ tuổi khác nhau, trẻ lại có nhu cầu về máu khác nhau để đáp ứng cho sự phát triển của cơ thể. Theo tiêu chuẩn của WHO, trẻ từ 6 tháng cho tới 6 tuổi, chỉ số huyết sắc tố nhỏ hơn 110g/l được coi là thiếu máu. Trẻ thiếu máu thiếu sắt thường do các nguyên nhân như sau:

Thiếu sắt dự trữ trong thai kỳ: Khi còn trong bụng mẹ thai nhi không chỉ nhận đủ dưỡng chất để phát triển mà còn dự trữ một số chất quan trọng, phải kể tới sắt. Quá trình tích lũy này diễn ra khá sớm và nếu trẻ sinh đủ tháng sẽ tích lũy khoảng 25 – 3.000mg sắt. Tuy nhiên, đối với trẻ sinh non, sinh đôi, trẻ sinh nhẹ cân, nhỏ hơn so với tuổi thai hoặc mẹ có chế độ dinh dưỡng nghèo nàn, tiểu đường thai kỳ, mẹ không cung cấp đủ sắt trong khi mang thai khiến trẻ sinh ra bị thiếu máu thiếu sắt và cần được bổ sung kịp thời.

Trẻ tăng trưởng nhanh: Trẻ có tốc độ phát triển về thể chất, cân nặng rất nhanh giai đoạn sau sinh, đặc biệt là nhóm trẻ sinh non. Do đó, nhu cầu về sắt của trẻ cũng cao hơn nhằm để tạo máu. Trong khi đó, nguồn dinh dưỡng bổ sung cho bé giai đoạn này chủ yếu là sữa nên không đủ cung cấp lượng sắt mà cơ thể cần. Do đó, đối với nhóm trẻ sinh non, trẻ có tốc độ phát triển nhanh cha mẹ cần bổ sung nguồn dinh dưỡng khác ngoài sữa để tăng dự trữ sắt cho con yêu.

Chế độ ăn thiếu sắt: Khi thực đơn ăn uống của bé nghèo nàn, bé không chịu ăn thịt cá, bữa ăn không đủ 4 nhóm dinh dưỡng (tinh bột, protein, chất béo, vitamin và khoáng chất) làm tăng nguy cơ gây thiếu máu thiếu sắt ở trẻ.

Bị mất máu: Một số bé bị mất máu do chấn thương, tai nạn, vết thương hở hoặc bị chảy máu cam liên tục sẽ khiến bé bị mất đi một lượng sắt nhất định. Nếu tình trạng này kéo dài không được cải thiện gây thiếu máu trầm trọng ở trẻ.

Mắc một số bệnh lý: Khá nhiều bé gặp phải bệnh lý như rối loạn tiêu hóa, dị ứng sữa bò, cảm cúm,bệnh celiac nhiễm khuẩn, nhiễm giun sán… đều là nguyên nhân làm giảm hấp thu sắt dẫn tới thiếu máu.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: 8 dấu hiệu trẻ thiếu máu thiếu sắt mẹ chớ coi thường!

Bổ sung sắt cho trẻ thiếu máu như thế nào?

Trẻ cần bao nhiêu sắt để khỏe mạnh?

Với trẻ sơ sinh đủ tháng khỏe mạnh, lượng sắt tích lũy trong thai kỳ đủ cho nhu cầu trong 4 tháng đầu đời. Giai đoạn này không phải bổ sung sắt cho trẻ. Cho trẻ bú mẹ ở giai đoạn này rất quan trọng, vì sắt trong sữa mẹ cơ thể hấp thu tốt.

Trẻ sinh non: Bổ sung 2mg sắt/kg ngày, tối đa không quá 15mg/ngày, bắt đầu từ tháng đầu sau sinh cho tới 12 tháng tuổi.

Trẻ sinh nhẹ cân: Thời gian bổ sung bắt đầu từ tháng đầu tiên sau sinh cho tới khi bé 12 tháng tuổi.

• Trẻ sinh trên 1kg: Liều 2 – 3mg/kg/ngày hoặc dùng sữa công thức giàu sắt cho con.
• Trẻ sinh dưới 1 kg: Liều sắt bổ sung 3 – 4mg/kg/ngày.

Ngoài ra, nhu cầu sắt của trẻ theo độ tuổi như sau:

• 7 – 12 tháng: 11mg/ngày
• 1 – 3 tuổi: 7mg/ngày
• 4 – 8 tuổi: 10mg/ngày
• 9 – 13 tuổi: 8mg/ngày
• 14 -18 tuổi: 11mg/ngày bé trai, đối với bé gái 15mg/ngày.

Đối với trẻ có dấu hiệu thiếu sắt: Tùy thuộc vào mức độ thiếu máu thiếu sắt mà bác sĩ chỉ định liều bổ sung sắt phù hợp. Cha mẹ không được tự ý bổ sung sắt cho con khi chưa có sự chỉ định từ bác sĩ chuyên môn.

Thời điểm bổ sung sắt trong ngày

Nên bổ sung sắt cho bé vào buổi sáng sớm, khi bụng bé vẫn còn rỗng. Tốt nhất nên bổ sung sắt trước ăn sáng 1 giờ hoặc sau ăn 2 giờ để cơ thể hấp thu sắt tốt nhất. Đối với những bé có đường tiêu hóa nhạy cảm, dễ kích ứng có thể uống cùng hoặc ngay sau ăn sáng 30 phút. Cho bé tập làm quen với liều sắt thấp, theo dõi đáp ứng và tăng từ từ đến liều chỉ định.

Trẻ thiếu sắt thiếu máu phải bổ sung sắt trong bao lâu?

Trẻ thiếu máu bổ sung sắt, huyết sắc tố có thể được cải thiện đáng kể trong vòng 4 tuần. Tuy nhiên, đối với trẻ thiếu máu thiếu sắt cần phải uống sắt bổ sung trong ít nhất 3 tháng. Để có thể bổ sung đúng và đủ sắt cho trẻ bị thiếu máu, cha mẹ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn với trường hợp của con mình nhé.

☛ Tham khảo thêm tại: Một năm bổ sung sắt cho bé mấy lần?

Bật mí 2 cách bổ sung sắt cho trẻ thiếu máu

Trẻ thiếu sắt ở mức độ nhẹ thường ít có biểu hiện rõ rệt. Nhưng khi đã có các dấu hiệu như mệt mỏi, da tái xanh, thường xuyên quấy khóc… thì mức độ đã ở mức nặng gây ảnh hưởng xấu tới tới sức khỏe con Khi có dấu hiệu bất thường, cha mẹ nên đưa bé đi kiểm tra sớm và cải thiện kịp thời. Để bổ sung sắt cho trẻ thiếu máu có 2 cách như sau:

Bổ sung sắt cho trẻ thiếu máu bằng thực phẩm

Cha mẹ cầy xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, đảm bảo cung cấp đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng, đặc biệt là vi chất sắt. Để bổ sung sắt cho bé qua thực phẩm, mẹ chớ bỏ qua nhóm thực phẩm sau đây:

• Nguồn sắt từ động vật: Thường có trong thịt đỏ (thịt bò, thịt dê, thịt cừu, thịt lợn…), hải sản (cá ngừ, cá hồi, cua, tôm, ngao, sò, hàu…), thịt gia cầm, trứng, gan thận động vật.
• Nguồn sắt từ thực vật: Rau xanh lá (cải bina, cải chíp, bông cải xanh, rau ngót…), các loại đậu và hạt, bí ngô, socola đen, ngũ cốc nguyên hạt…

Trong đó, sắt từ nguồn gốc động vật có khả năng chuyển hóa và hấp thụ tốt hơn nguồn sắt từ thực vật. Vì vậy, khi chế biến mẹ nên kết hợp giữa các nhóm thực phẩm đảm bảo con không chỉ được cung cấp đủ sắt mà còn bổ sung các dưỡng chất khác tốt cho sức khỏe. Hạn chế cho trẻ ăn chay hoặc ăn các món quá đơn điệu, khiến trẻ không có hứng thú khi ăn uống. Ngoài ra, mẹ đừng quên tăng cường vitamin C từ trái cây họ cam quýt, quả mọng, ổi, bông cải xanh… giúp cơ thể tăng cường hấp thu sắt.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Hướng dẫn chăm sóc trẻ thiếu máu thiếu sắt từ chuyên gia

Bổ sung sắt bằng chế phẩm sắt

Trẻ bị thiếu máu do chấn thương, chảy máu trong ruột, chế độ ăn uống nghèo nàn, trẻ gặp các vấn đề về sức khỏe sẽ khiến cơ thể giảm hấp thu sắt hoặc không có đủ sắt trong dinh dưỡng hàng ngày. Lúc này trẻ cần dùng các chế phẩm sắt để bổ sung lượng sắt mà cơ thể đang cần.

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều sản phẩm sắt dành cho trẻ em như dạng nhỏ giọt, dạng siro, dạng viên nhai hoặc dạng kẹo cao su. Hầu hết cha mẹ đều cảm thấy bối rối, không biết nên lựa chọn sản phẩm nào phù hợp cho con yêu. Để lựa chọn sản phẩm bổ sung sắt cho bé thiếu máu, mẹ dựa vào các tiêu chí như sau:

• Độ an toàn: Bất cứ sản phẩm nào dành cho bé đều phải đặt tiêu chí an toàn lên hàng đầu. Nên lựa chọn các sản phẩm có thành phần từ thiên nhiên, an toàn và không tác dụng phụ.
• Xuất xứ rõ ràng: Sản phẩm đảm bảo nguồn gốc rõ ràng, thương hiệu uy tín trên thị trường, được Bộ y tế cấp phép lưu hành. Đối với các sản phẩm nhập ngoại cần có đầy đủ giấy tờ chứng minh nguồn gốc.
• Hiệu quả: Mẹ nên chọn sản phẩm sắt nước hữu cơ giúp hấp thu tốt hơn, hạn chế các tác dụng phụ thường gặp khi uống sắt.
• Dễ uống và được các bác sĩ khuyên dùng: Thông thường sắt có vị tanh rất khó uống. Mẹ nên lựa chọn sản phẩm có hương vị thơm ngon và được các bác sĩ nhi khoa khuyên dùng. Họ là những người có chuyên môn nên những sản phẩm chất lượng tốt sẽ được đánh giá cao.

Một trong những loại thuốc sắt được các bác sĩ nhi khoa khuyên dùng và kê trong đơn thuốc điều trị thiếu máu thiếu sắt là thuốc sắt nước hữu cơ FOGYMA. Thuốc sắt nước Fogyma được sản xuất bởi công ty Cổ phần Dược phẩm CPC1 Hà Nội, dùng phòng và trị thiếu máu thiếu sắt cho phụ nữ và trẻ em.

Thành phần chính của Fogyma là là sắt được bào chế dưới dạng phức hợp sắt (III) hydroxyd polymaltose (IPC), giúp cơ thể hấp thu một cách chủ động. Đặc biệt, IPC có độ an toàn cao, không có ion sắt tự do nên ít kích ứng dạ dày hơn, giảm thiểu các tác dụng phụ thường thấy khi uống sắt. Fogyma có hương vị trái cây thơm ngon khiến bé hợp tác khi uống. Sản phẩm được đóng gói dưới dạng chai và ống nên rất dễ sử dụng cho con.

Sau nhiều năm có mặt trên thị trường, Fogyma nhận được sự tin tưởng của hàng triệu bà mẹ Việt đang nuôi con nhỏ. Sản phẩm có mặt trên hơn 20.000 nhà thuốc trên toàn quốc.

Tìm nhà thuốc bán Fogyma gần nhất TẠI ĐÂYMua FOGYMA ở nhà thuốc > GIÁ TỐT HƠN

BẤM VÀO ĐÂY để đặt hàng CHÍNH HÃNG tại công ty (giao hàng, thu tiền tận nhà)

Lưu ý khi cho trẻ thiếu máu uống sắt

Để bổ sung sắt cho bé đạt được hiệu quả tối ưu, cha mẹ hãy ghi nhớ những điểm sau:

• Dù áp dụng bất cứ cách bổ sung sắt nào cho bé thiếu máu, chỉ khi có chỉ định của bác sĩ chuyên môn cha mẹ mới bổ sung sắt cho con.
• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần ưu tiên uống sắt dạng lỏng, dạng siro. Đối với trẻ thanh thiếu niên bố mẹ có thể lựa chọn dạng viên cho con.
• Cho bé uống sắt đúng liều lượng, thời gian để cơ thể hấp thu sắt tốt nhất. Bổ sung sắt thiếu hoặc thừa đều gây ảnh hưởng tới sức khỏe.
• Thuốc sắt dạng lỏng hoặc siro có thể làm sậm màu răng của trẻ sau khi dùng một thời gian. Cha mẹ cần lưu ý vệ sinh răng miệng cho con sau khi uống thuốc để giảm tác dụng không mong muốn này nhé.
• Nên uống sắt kết hợp với vitamin C để tăng hấp thu chất sắt.
• Một số loại thức ăn có thể làm giảm hấp thu chất sắt như sữa, thực phẩm giàu canxi, trà, nước ngọt có ga, cà phê… Nên hạn chế cho con sử dụng thực phẩm này 2 giờ sau khi bổ sung sắt.
• Uống sắt có thể gây đi ngoài phân đen, tuy nhiên cha mẹ không cần lo lắng vì đây là phản ứng bình thường khi uống sắt.
• Để thuốc sắt xa tầm tay trẻ em bởi sắt có thể gây ngộ độc nếu dùng quá liều. Các dấu hiệu ngộ độc như đau quặn bụng, tiêu chảy, nôn mửa, có máu trong phân… Khi có biểu hiện bất thường, cần đưa ngay trẻ tới cơ sở y tế để được cấp cứu kịp thời.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Top 7 siro bổ máu cho trẻ hiệu quả được mẹ Việt tin tưởng

Dự phòng thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em

Những thông tin phía trên giúp cha mẹ có nhiều kiến thức trong việc bổ sung sắt cho trẻ thiếu máu. Tuy nhiên, với chủ trương “phòng hơn chống”, cha mẹ nên chủ động phòng ngừa thiếu máu thiếu sắt cho con bằng cách:

Đối với trẻ sơ sinh

Để phòng thiếu sắt thiếu máu cho trẻ ở độ tuổi này cha mẹ cần thực hiện:

• Trong giai đoạn mang thai mẹ bầu cần xây dựng cho mình một chế độ ăn uống cân bằng và giàu chất sắt. Đồng thời, thực hiện các xét nghiệm cần thiết để kiểm tra tình trạng thiếu máu. Khi bác sĩ kê đơn thuốc sắt mẹ cần uống đúng chỉ định.
• Thực hiện nuôi con bằng sữa mẹ hoặc sữa bổ sung chất sắt cho con trong năm đầu đời.
• Không cho bé uống sữa bò cho tới khi con được 12 tháng tuổi.
• Xây dựng chế độ ăn dặm cân đối và giàu sắt khi con bước vào độ tuổi ăn dặm.

Đối với trẻ nhỏ

Để phòng ngừa thiếu máu thiếu sắt ở trẻ,  cha mẹ cần ghi nhớ:

• Cho bé ăn thịt nạc đỏ từ 3 – 4 lần mỗi tuần. Bên cạnh đó, cung cấp các loại đậu, cá, trứng, thịt gia cầm… để bổ sung sắt cần thiết cho bé.
• Bé chỉ uống sữa bò với liều lượng vừa phải, không quá 710ml mỗi ngày.
• Bổ sung vitamin C giúp trẻ hấp thu nhiều sắt hơn. Nhóm thực phẩm giàu vitamin C như cam, quýt, bông cải xanh, bắp cải, ớt chuông, dâu tây, cà chua…
• Nếu gia đình ăn thuần chay, cha mẹ cần trao đổi với chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn giúp bé nhận đủ chất sắt và các dưỡng chất cần thiết khác.

Đối với trẻ tuổi thanh thiếu niên

Để phòng ngừa nguy cơ thiếu máu thiếu sắt của trẻ ở độ tuổi thanh thiếu niên, quý phụ huynh cần:

• Giáo dục cho trẻ biết tầm quan trọng củ sắt và có ý thức rõ ràng về những thực phẩm mình ăn hàng ngày.
• Bổ sung ngũ cốc tăng cường sắt vào buổi sáng cho con; bữa trưa và tối có thể thêm thịt đỏ, cá, thịt gia cầm…
• Khuyến khích con bổ sung những thực phẩm giàu vitamin C từ trái cây, rau xanh.