[Giải đáp] Có nên bổ sung sắt dự phòng cho trẻ?

Trẻ em là đối tượng có nguy cơ cao thiếu sắt, đặc biệt là trẻ dưới 6 tuổi. Sự thiếu hụt vi chất quan trọng này gây ra những ảnh hưởng tiêu cực tới sự phát triển về thể chất và trí tuệ của trẻ. Nhiều cha mẹ thắc mắc, có nên bổ sung sắt cho trẻ không? Khi bé không có biểu hiện thiếu sắt, bù sắt liệu có cần thiết? Để giải đáp chi tiết thắc mắc này, cùng theo dõi những thông tin dưới đây nhé.

Vai trò của sắt đối với sự phát triển của bé

Tuy hiện diện trong cơ thể với hàm lượng rất nhỏ nhưng sắt lại có vai trò rất quan trọng. Sắt là thành phần của huyết sắc tố, myoglobin, các xitocrom và nhiều enzyme khác.

• Sắt là thành phần tạo nên hemoglobin để vận chuyển oxy từ phổi tới các tế bào trong cơ thể. Sắt còn tham gia vào quá trình tạo thành myoglobin, sắc tố hô hấp của cơ.
• Sắt tham gia vào cấu tạo nhiều enzyme, đặc biệt trong chuỗi hô hấp sắt có vai trò vận chuyển điện tích.
• Sắt còn góp phần tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể, bởi chúng là thành phần của enzyme hệ miễn dịch.

Vai trò quan trọng nhất của sắt là nguyên liệu tạo thành huyết sắc tố vận chuyển oxy nên thiếu sắt gây thiếu máu khá phổ biến ở trẻ em, là nguyên nhân khiến trẻ chậm lớn, kém tập trung, hoa mắt, chóng mặt ở trẻ.

Thiếu sắt còn gây ảnh hưởng tới các cơ quan khác của cơ thể như hệ tiêu hóa (biếng ăn, khó nuốt, viêm teo gai lưỡi, kém hấp thu, độ toan dạ dày giảm…), ảnh hưởng tới hệ thần kinh (cơ thể mệt mỏi, kích thích, rối loạn dẫn truyền thần kinh…), ảnh hưởng tới hệ miễn dịch (trẻ thường xuyên ốm vặt)…

Có nên bổ sung sắt cho trẻ không?

Theo điều tra của Viện Dinh dưỡng quốc gia trong năm 2019 – 2020, Việt Nam có tới 60% trẻ em dưới 5 tuổi thiếu kẽm, cứ 3 trẻ có 1 trẻ thiếu sắt. Tình trạng trẻ thiếu sắt ở nước ta đang ở mức báo động, đặc biệt là trẻ ở vùng nông thôn, vùng cao.

Thiếu sắt là vấn đề nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Với trẻ dưới 6 tuổi, thiếu sắt khiến bé không phát triển toàn diện như bạn bè đồng trang lứa. Nếu không có biện pháp bổ sung kịp thời dẫn tới thiếu máu và nhiều hệ lụy sức khỏe khác như vận động kém, yếu cơ, suy giảm nhận thức, học tập gặp nhiều khó khăn… Đây là lý do mà cha mẹ cần bổ sung sắt cho bé đầy đủ.

Đối với những trẻ có dấu hiêu thiếu sắt, việc bù sắt là điều cần làm sớm và cần thiết. Xoay quanh vấn đề này, có không ít phụ huynh thắc mắc, khi bé không có dấu hiệu thiếu sắt có cần bổ sung sắt dự phòng hay không? Thực tế, vì lo ngại những tác dụng phụ khi thừa sắt nên nhiều cha mẹ khá thụ động trong việc bổ sung vi chất này cho bé. Mà nhu cầu sắt của trẻ tăng cao ở giai đoạn tăng trưởng nhanh, đặc biệt là trong 5 năm đầu đời.

Tuy nhiên, nhu cầu sắt của cơ thể thay đổi tùy độ tuổi, thể trạng của bé. Do đó, bổ sung sắt để phòng ngừa thiếu máu ở trẻ cần có sự tư vấn và chỉ định của bác sĩ chuyên môn. Cha mẹ không nên tự ý bổ sung sắt cho bé, có thể dẫn tới thừa sắt gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.

Bổ sung đầy đủ sắt giúp bé phát triển khỏe mạnh về thể chất lẫn trí tuệ, ngăn ngừa nguy cơ thiếu máu ở trẻ. Ngoài ra, khi đủ sắt trẻ sẽ được tăng cường hệ miễn dịch, hạn chế ốm vặt và các bệnh lý viêm nhiễm như viêm phổi, viêm admidan, viêm phế quản…

Bổ sung sắt dự phòng cho trẻ bao nhiêu?

Theo khuyến cáo của viện Nhi khoa Hoa Kỳ và Hiệp hội Nhi Khoa Canada, hướng dẫn bổ sung sắt dự phòng cho trẻ như sau:

Đối với trẻ sinh non

Hầu hết cơ thể trẻ tích lũy sắt vào 3 tháng cuối thai kỳ của người mẹ. Do đó, những trẻ sinh non có nguy cơ thiếu sắt rất cao, lên tới 85%. Mặt khác, nhu cầu sắt sau sinh của nhóm trẻ này khá cao, lượng sắt dự trữ chỉ đủ cung cấp trong 6 – 8 tuần. Do đó, cần bổ sung sắt kịp thời cho bé với liều lượng và thời gian như sau:

– Trẻ bú sữa mẹ

• Liều sắt dự phòng: 2mg/kg/ngày
• Thời gian dự phòng: Từ tháng đầu tiên cho tới khi con được 1 tuổi.

– Trẻ bú sữa công thức

• Liều lượng sắt dự phòng: 1mg/kg/ngày
• Thời gian dự phòng: Từ tháng đầu tiên cho tới khi 1 tuổi.

Đối với trẻ sinh nhẹ cân

Lượng sắt dự trữ trong cơ thể tỷ lệ thuận với cân nặng khi sinh của bé. Bởi vậy mà những bé sinh nhẹ cân (cân nặng nhỏ hơn 2,5kg) có nguy cơ cao thiếu sắt.

Sau sinh, quá trình tạo hồng cầu và tăng trưởng ở trẻ nhẹ cân diễn ra rất mạnh. Lượng săt dự trữ ít ỏi nhanh chóng bị cạn kiệt. Vì vậy, bé cần được bổ sung sắt dự phòng ở giai đoạn từ 6 – 8 tháng cho tới khi 12 tháng tuổi.

– Trẻ sinh dưới 1 kg

• Liều lượng: 3 – 4 mg/kg/ngày
• Thời gian dự phòng: 6 tuần đến 12 tháng tuổi.

– Trẻ sinh từ 1 – 2,5kg

• Liều lượng: Bổ sung lượng sắt ở mức 2 – 3mg/kg/ngày. Nếu uống sữa công thức có hàm lượng 12mg sắt/lít có thể không cần bổ sung sắt.
• Thời gian: Từ 6 tuần đến 12 tháng tuổi.

Trẻ từ 4 tháng tuổi

Đối với những bé sinh đủ tháng, có cân nặng đạt chuẩn, lượng sắt dự trữ cuối thai kỳ đủ cung cấp cho bé trong khoảng 4 tháng đầu đời. Sau khoảng thời gian này, lượng sắt cung cấp cho bé chủ yếu từ sắt trong sữa mẹ. Nhưng hàm lượng sắt trong sữa mẹ thấp (0,35mg/lít). Do đó, bé cần được bổ sung sắt trực tiếp với liều dự phòng.

– Trẻ bú sữa mẹ

• Liều lượng dự phòng: 1mg/kg/ngày đối với trẻ bú mẹ
• Thời gian: Từ 4 tháng tuổi cho tới khi con ăn được 2 bữa/ngày với thực đơn giàu sắt và đa dạng (thông thường tháng 6,7).

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: “Bỏ túi” mẹo bổ sung sắt cho trẻ 4 – 5 – 6 tháng tuổi

Bổ sung sắt dự phòng cho trẻ 6 tháng tuổi

Khi trẻ 6 tháng tuổi, nguồn sắt của bé từ chế độ ăn dặm. Sắt từ nguồn động vật cơ thể hấp thu tốt hơn so với sắt từ nguồn thực vật.

Đối với những trẻ biếng ăn kéo dài, trẻ có chế độ ăn chay, chế độ ăn không đủ dưỡng chất làm tăng nguy cơ thiếu sắt. Theo khuyến nghị từ WHO, trẻ ở độ tuổi từ 6 – 23 tháng tuổi ăn chay trường, biếng ăn kéo dài hoặc ở vùng có tỷ lệ thiếu sắt trên 40% cần được bổ sung sắt dự phòng. Liều lượng ở mức 2mg/kg/ngày.

Trong tất cả các trường hợp, cha mẹ không được tự ý bổ sung sắt cho bé liên tục hơn 6 tháng mà không có sự tham khảo hoặc tư vấn từ bác sĩ chuyên môn. Quyết định bổ sung sắt, liều lượng và thời gian phải được thăm khám và hỏi ý kiến từ chuyên gia y tế. Chỉ có bác sĩ chuyên môn tốt mới có thể tính toán đúng lượng và kê đơn cho bé một cách an toàn.

Thời điểm cho bé uống sắt dự phòng trong ngày?

Thời điểm uống sắt rất quan trọng nhằm đảm bảo cơ thể hấp thu tối đa. Thời điểm tốt nhất để bổ sung sắt cho bé là trước ăn sáng 30 phút.

Đây được coi là thời điểm lý tưởng cho bé uống sắt. Tuy nhiên, có một số bé có khuynh hướng bị đau bụng, buồn nôn hoặc nôn khi uống sắt. Mẹ có thể lựa chọn cho bé uống sau khi ăn hoặc trong bữa ăn. Mẹ cần đặc biệt cẩn thận, bổ sung sắt cho bé với liều thấp nhất sau đó tăng dần theo chỉ định của bác sĩ.

Lưu ý khi bổ sung sắt dự phòng cho bé

Lựa chọn loại sắt phù hợp, bổ sung đúng liều và đúng cách là chìa khóa vàng giúp quá trình bổ sung sắt dự phòng cho bé đạt được hiệu quả cao, đảm bảo an toàn.

1. Lựa chọn loại sắt phù hợp cho bé

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều sản phẩm bổ sung sắt khiến cha mẹ phân vân không biết lựa chọn loại sắt nào tốt cho con. Mẹ có thể dựa các tiêu chí sau đây để cân nhắc loại sắt phù hợp cho bé yêu nhé:

• An toàn: Nên lựa chọn sản phẩm có thành phần thiên nhiên, an toàn và lành tính đối với trẻ.
• Nguồn gốc xuất xứ rõ ràng: Sản phẩm bổ sung sắt hay bất cứ sản phẩm gì sử dụng cho bé, cha mẹ cần kiểm tra nguồn gốc xuất xứ. Nên lựa chọn sản phẩm đến từ thương hiệu uy tín, được Bộ Y tế cấp phép lưu hành. Đối với các sản phẩm xách tay, cần có giấy tờ chứng minh xuất xứ đầy đủ.
• Hiệu quả: Chọn lựa sản phẩm sắt có khả năng hấp thu tốt, mẹ nên lựa chọn sắt nước hữu cơ vì dễ hấp thu, ít gây ra tác dụng phụ như sắt vô cơ.
• Dễ uống: Thông thường, sắt có vị tanh khiến nhiều trẻ buồn nôn khi uống. Hãy lựa chọn loại sắt có hương trái cây tự nhiên, có công nghệ che giấu vị tanh để trẻ có hứng thú hơn khi uống.

Hiện nay, đáp ứng được các tiêu chí trên kể đến Sắt nước hữu cơ Fogyma. Sản phẩm được sản xuất bởi công ty Cổ phần dược phẩm CPC1 HÀ NỘI – đơn vị dược phẩm hàng đầu tại Việt Nam.

Fogyma có thành phần là sắt (III) hydroxyd polymaltose (Iron Polymaltose Complex – IPC) có cấu trúc tương tự với Ferritin, khi uống sẽ giúp hấp thu sắt một cách tối ưu hơn nhiều so với các chế phẩm chứa muối sắt (II) sulfat.

IPC có trong Fogyma có dạng cấu trúc hữu cơ ổn định, không bị ion hóa nên ít gây kích ứng tiêu hóa, giảm thiểu tối đa tình trạng nóng trong, táo bón. Ngoài ra, đường trong Fogyma hoàn toàn là đường điều vị, không gây tiểu đường và không sinh năng lượng, rất an toàn cho sức khỏe của người dùng.

Nguyên liệu được nhập khẩu hoàn toàn từ Ý, dây chuyền công nghệ BFS hiện đại bậc nhất châu Âu đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe nhất trong sản xuất thuốc hiện đại, góp phần mang tới chất lượng cho sản phẩm.

Cho tới nay, Fogyma vẫn luôn nhận được sự tin dùng của hàng triệu bà mẹ Việt nuôi con nhỏ trên khắp cả nước. Sản phẩm được các chuyên gia, bác sĩ nhi khoa tại các bệnh viện lớn khuyên sử dụng.

Tìm nhà thuốc bán Fogyma gần nhất TẠI ĐÂYMua FOGYMA ở nhà thuốc > GIÁ TỐT HƠN

BẤM VÀO ĐÂY để đặt hàng CHÍNH HÃNG tại công ty (giao hàng, thu tiền tận nhà)

2. Tuân thủ đúng liều lượng, thời gian bổ sung sắt

Trong quá trình bổ sung sắt cho bé, mẹ cần bổ sung đúng liều lượng và thời gian. Bổ sung dư thừa sắt có thể gây ra lắng đọng, tổn thương tới các cơ quan trong cơ thể như mạch máu, tế bào gan, thận, thần kinh… Hoặc bổ sung thiếu sẽ không đạt hiệu quả dự phòng như mong muốn.

3. Tránh thực phẩm kiêng kị

Để tăng hiệu quả hấp thu sắt, mẹ cần tránh dùng với các loại thực phẩm hay thuốc sắt với các loại sau:

• Thực phẩm chứa nhiều canxi: Canxi ngăn cản sự hấp thu sắt, không nên uống sắt cùng lúc với các thực phẩm giàu canxi như sữa, các chế phẩm từ sữa, trứng…
• Thực phẩm chứa tanin và polyphenol: Cà phê, trà làm giảm hấp thu sắt nên bạn tránh cho bé sử dụng các loại đồ uống này nhé.

Tương tự với các thuốc dạ dày (như thuốc trung hòa acid dịch vị, thuốc kháng H2, thuốc ức chế bơm proton….).

4. Bổ sung kèm vitamin C

Dù là bổ sung sản phẩm hoặc thực phẩm sắt, mẹ nên kết hợp cho trẻ ăn cùng với các thực phẩm giàu vitamin C nhằm tăng cường hấp thu sắt. Trái cây họ cam quýt, súp lơ xanh, rau bina, ớt chuông… là những thực phẩm giàu vitamin C mà bạn không nên bỏ qua.

☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Hướng dẫn bổ sung sắt và vitamin c cho trẻ đúng chuẩn

5. Để xa tầm tay trẻ em

Nếu trong nhà có trữ thuốc sắt, cha mẹ cần để xa tầm tay trẻ em. Bởi sắt là một trong những nguyên nhân gây ngộ độc thuốc hàng đầu. Các biểu hiện cấp tính của ngộ độc thuốc sắt thường là nôn mửa, tiêu chảy, đau quặn bụng, có máu trong phân… Các dấu hiệu muộn hơn như lòng bàn tay, móng tay và môi ngả màu xanh, da nhợt nhạt, co giật, thở nhanh và nông… Trường hợp này, cha mẹ cần nhanh chóng đưa bé tới các cơ sở y tế ngay để được cấp cứu kịp thời.