Phụ nữ mang thai thường được khuyến khích uống sắt và canxi để đảm bảo sức khỏe thai kỳ cũng như sự phát triển của thai nhi. Thế nhưng thực tế hiện nay vẫn còn rất nhiều mẹ bầu bỏ qua việc bổ sung hai khoáng chất này. Vậy mẹ bầu không uống sắt và canxi có sao không?
Mục lục
Vai trò của sắt và canxi trong thai kỳ
Trong thời kỳ mang thai, sắt và canxi đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe của cả mẹ và bé. Cụ thể:
Sắt là thành phần không thể thiếu trong quá trình tạo hemoglobin, giúp đảm bảo việc sản sinh hồng cầu cũng như vận chuyển oxy đến các tế bào trong cơ thể, bao gồm cả quá trình vận chuyển oxy và dinh dưỡng từ mẹ sang thai nhi.
Trong thai kỳ, nhu cầu sắt của mẹ sẽ tăng lên nhanh chóng, lượng máu trong cơ thể cũng cần tăng lên khoảng 50% để đáp ứng sự phát triển của bé cũng như chuẩn bị cho cuộc vượn cạn an toàn của mẹ khi thai kỳ kết thúc.

Canxi là khoáng chất không thể thiếu để duy trì sức khỏe và cấu trúc xương. Chúng đặc biệt cần thiết cho việc hình thành và phát triển xương, răng và hệ thần kinh ở thai nhi. Đồng thời, bổ sung canxi đầy đủ cũng giúp mẹ giảm các nguy cơ về sức khỏe xương trong tương lai.
☛ Đọc thêm: Bà bầu nên uống sắt và canxi vào tháng thứ mấy?
Mẹ bầu không uống sắt và canxi có sao không?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), để đảm bảo sự phát triển của thai nhi cũng như có một thai kỳ khỏe mạnh, mẹ bầu cần được cung cấp khoảng 30 – 60mg sắt nguyên tố và khoảng 1500mg canxi mỗi ngày.
Mặc dù sắt và canxi có rất nhiều trong các loại thực phẩm mẹ bầu có thể ăn hàng ngày. Tuy nhiên, thực tế việc bổ sung đầy đủ các dưỡng chất này chỉ thông qua chế độ ăn là tương đối khó, đặc biệt với chất khó hấp thu như sắt.
Đáng nói, thiếu sắt và canxi khi mang thai có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mẹ và thai nhi. Cụ thể:
Ảnh hưởng tới sức khỏe của mẹ
Thiếu sắt khi mang thai sẽ làm tăng nguy cơ thiếu máu ở mẹ bầu, đồng thời gây ra các vấn đề như mệt mỏi, suy nhược, đau đầu, chóng mặt… Đặc biệt, nó cũng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hậu sản, băng huyết sau sinh, thậm chí đe dọa tính mạng của mẹ.
Với canxi, nếu không được bổ sung đủ lượng cần thiết, cơ thể mẹ thường có xu hướng lấy canxi từ chính xương của mình để cung cấp cho thai nhi. Điều này dẫn đến tình trạng loãng xương, xốp xương ở mẹ. Thiếu canxi khi mang thai cũng khiến mẹ thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, tê bì chân tay và dễ bị chuột rút.
Ngoài ra, canxi còn cần thiết cho quá trình đông máu nên việc thiếu hụt khoáng chất này cũng có thể làm tăng nguy cơ băng huyết khi sinh.
Ảnh hưởng tới sự phát triển của thai nhi
Khi không được cung cấp đủ lượng sắt cần thiết, mẹ sẽ dễ bị thiếu máu, đồng thời quá trình vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng từ mẹ sang bào thai cũng bị ảnh hưởng, tác động tiêu cực đến sự phát triển của thai nhi như làm tăng nguy cơ sảy thai, suy dinh dưỡng bào thai… Ngoài ra, trẻ được sinh ra từ mẹ thiếu máu thiếu sắt thai kỳ cũng dễ gặp phải các vấn đề như thiếu máu, chậm phát triển thể chất và trí tuệ…
Về phần canxi, việc mẹ không bổ sung đủ canxi trong thai kỳ không chỉ khiến trẻ gặp các vấn đề như còi xương, yếu xương, kém phát triển thể chất mà còn làm tăng nguy cơ dị tật xương, đồng thời sự phát triển hệ thống thần kinh, tim mạch của thai nhi cũng bị ảnh hưởng.
Làm thế nào để bổ sung sắt và canxi đúng cách?
1. Thời điểm và cách uống sắt hiệu quả
Việc bổ sung sắt đúng cách trong thai kỳ là yếu tố quan trọng giúp mẹ bầu duy trì lượng hồng cầu và cung cấp đủ oxy cho thai nhi. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, mẹ bầu cần chú ý đến thời điểm và cách uống sắt hợp lý.
- Thời điểm tốt nhất để uống sắt: Nên uống sắt vào buổi sáng, trước bữa ăn khoảng 30 phút hoặc sau bữa ăn từ 1-2 giờ. Thời điểm này giúp cơ thể dễ dàng hấp thụ sắt mà không bị cản trở bởi các yếu tố khác trong thức ăn. Uống sắt khi dạ dày trống sẽ giúp cơ thể hấp thu tốt hơn, tuy nhiên, nếu mẹ bầu có hệ tiêu hóa nhạy cảm, có thể uống sau bữa ăn để tránh kích ứng dạ dày.
- Lưu ý khi kết hợp với vitamin C: Vitamin C có khả năng tăng cường khả năng hấp thụ sắt của cơ thể. Vì vậy, mẹ bầu nên kết hợp uống sắt cùng các thực phẩm giàu vitamin C như cam, chanh, bưởi, hoặc sử dụng viên uống bổ sung vitamin C. Điều này sẽ giúp cơ thể hấp thụ sắt nhanh chóng và hiệu quả hơn, giảm nguy cơ thiếu máu trong thai kỳ.
- Không nên uống sắt cùng với các thực phẩm gây cản trở hấp thu: Một số loại thực phẩm như cà phê, trà, và sữa có chứa chất tanin và canxi, gây cản trở sự hấp thụ sắt trong cơ thể. Vì vậy, mẹ bầu nên tránh uống sắt cùng với các loại đồ uống này. Nếu cần, hãy uống sắt cách xa các thực phẩm này ít nhất 1-2 giờ để đảm bảo sự hấp thụ tốt nhất.
2. Thời điểm và cách uống canxi hiệu quả
Canxi là dưỡng chất thiết yếu giúp phát triển hệ xương, răng của thai nhi và duy trì sức khỏe xương của mẹ bầu. Để tối ưu hóa việc hấp thu canxi, mẹ bầu cần chú ý đến thời gian và cách sử dụng canxi đúng cách.
- Uống canxi vào buổi sáng hoặc buổi trưa: Thời điểm lý tưởng để uống canxi là vào buổi sáng hoặc buổi trưa, khi cơ thể hoạt động mạnh mẽ và tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, giúp tăng khả năng hấp thụ canxi. Tránh uống canxi vào buổi tối, vì cơ thể vào ban đêm khó hấp thụ canxi hơn và có thể gây tích tụ canxi trong thận, làm tăng nguy cơ sỏi thận.
- Tránh uống canxi cùng với sắt hoặc các thực phẩm chứa oxalat: Sắt và canxi cạnh tranh nhau trong quá trình hấp thụ, do đó không nên uống hai loại vi chất này cùng một lúc. Hãy chia thời gian uống sắt và canxi cách nhau ít nhất 2-3 giờ để đảm bảo hiệu quả hấp thụ của cả hai. Ngoài ra, một số thực phẩm chứa oxalat như rau bina, cà chua, và các loại hạt có thể cản trở sự hấp thụ canxi, nên mẹ bầu cần hạn chế tiêu thụ các thực phẩm này khi uống canxi.
- Bổ sung thêm vitamin D để tăng hấp thu canxi: Vitamin D là chất xúc tác quan trọng giúp cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn. Mẹ bầu có thể bổ sung vitamin D thông qua việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mỗi ngày khoảng 15-20 phút hoặc qua các thực phẩm như cá hồi, trứng, và sữa tăng cường. Nếu cần thiết, có thể sử dụng thêm viên uống bổ sung vitamin D theo chỉ dẫn của bác sĩ để tối ưu quá trình hấp thu canxi.
☛ Xem chi tiết: Top thực phẩm giàu sắt và canxi cho bà bầu
Lời khuyên từ chuyên gia về bổ sung sắt và canxi cho bà bầu
Các chuyên gia y tế đều nhấn mạnh rằng việc bổ sung sắt và canxi đúng cách trong thai kỳ đóng vai trò quan trọng giúp mẹ bầu duy trì sức khỏe tốt và đảm bảo sự phát triển toàn diện cho thai nhi. Dưới đây là những khuyến cáo từ các bác sĩ dành cho mẹ bầu về việc bổ sung hai vi chất thiết yếu này:
Bổ sung sắt và canxi theo đúng liều lượng: Trong thai kỳ, nhu cầu về sắt và canxi tăng cao, nhưng mỗi mẹ bầu có nhu cầu khác nhau tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và dinh dưỡng. Do đó, bác sĩ thường khuyến cáo mẹ bầu bổ sung sắt và canxi theo liều lượng phù hợp với cơ địa của mình. Sắt thường được bổ sung từ 30-60 mg/ngày và canxi từ 1000-1300 mg/ngày, nhưng liều lượng chính xác nên được điều chỉnh theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh thiếu hoặc thừa, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Chia thời gian uống sắt và canxi hợp lý: Như đã đề cập, sắt và canxi không nên uống cùng lúc vì chúng cản trở quá trình hấp thụ lẫn nhau. Bác sĩ khuyến cáo mẹ bầu nên uống sắt vào buổi sáng và canxi vào buổi trưa hoặc buổi chiều. Điều này giúp cơ thể có đủ thời gian để hấp thụ từng loại vi chất mà không gây tác động xấu đến sức khỏe.
Không tự ý bổ sung thực phẩm chức năng: Nhiều mẹ bầu có thói quen tự mua và sử dụng các loại thực phẩm chức năng bổ sung sắt và canxi mà không thông qua tư vấn của bác sĩ. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng việc tự ý bổ sung có thể dẫn đến thừa vi chất, gây ra những vấn đề nghiêm trọng như táo bón do thừa sắt hoặc sỏi thận do thừa canxi. Vì vậy, mẹ bầu nên tìm đến sự tư vấn y tế chuyên nghiệp trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào.
Theo dõi sức khỏe mẹ và thai nhi: Việc thăm khám định kỳ trong suốt thai kỳ không chỉ giúp kiểm tra sức khỏe tổng quát mà còn giúp bác sĩ đánh giá tình trạng dinh dưỡng của mẹ bầu. Bác sĩ có thể dựa trên các chỉ số như mức hemoglobin (Hb) để xác định mẹ bầu có bị thiếu máu hay không, từ đó đề ra kế hoạch bổ sung sắt hợp lý. Tương tự, việc đo mức canxi trong máu cũng là một phần quan trọng để theo dõi sự cân bằng dinh dưỡng.
Xét nghiệm dinh dưỡng định kỳ: Ngoài các buổi khám thai thông thường, mẹ bầu cần thực hiện xét nghiệm máu và nước tiểu để theo dõi tình trạng dinh dưỡng, đảm bảo mẹ đang nhận đủ lượng sắt và canxi cần thiết. Những xét nghiệm này giúp phát hiện sớm các vấn đề về thiếu hụt hoặc thừa vi chất, từ đó bác sĩ có thể điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và bổ sung phù hợp.
Tư vấn về chế độ dinh dưỡng và lối sống: Bên cạnh việc bổ sung qua viên uống, chế độ dinh dưỡng hàng ngày và lối sống của mẹ bầu cũng rất quan trọng. Các chuyên gia dinh dưỡng thường khuyên mẹ bầu tăng cường ăn các thực phẩm giàu sắt và canxi, như thịt đỏ, hải sản, rau xanh, đậu, và các sản phẩm từ sữa. Ngoài ra, việc duy trì lối sống lành mạnh với các hoạt động thể chất nhẹ nhàng như đi bộ hay yoga cũng giúp cải thiện sức khỏe xương và tuần hoàn máu.
Việc bổ sung sắt và canxi đúng cách trong thai kỳ là vô cùng quan trọng để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. Nếu mẹ bầu không chú trọng đến việc bổ sung hai vi chất này, có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Do đó, mẹ bầu nên tuân thủ hướng dẫn từ bác sĩ, kết hợp chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng và thường xuyên thăm khám để đảm bảo cơ thể được cung cấp đầy đủ sắt và canxi. Điều này không chỉ giúp thai nhi phát triển toàn diện mà còn bảo vệ sức khỏe của mẹ bầu trong suốt thai kỳ và sau khi sinh.
Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần tư vấn thêm về cách bổ sung sắt trong thai kỳ, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline 1800 545 518 để được hỗ trợ nhanh nhất.
Chúc bạn sức khỏe!